Zastanawiałeś się kiedyś, w jaki sposób zaczęto odmierzać czas? Historia kalendarzy podyktowana jest panowaniom historycznych władców, fazom księżyca, uprawą roli i najważniejszym wydarzeniom, na podstawie których liczono czas. Sprawdź w jaki sposób powstał kalendarz, z którego korzystasz na co dzień.
Kto wymyślił kalendarz, czyli jak ludzie odmierzali czas
Ludzie na przestrzeni wieków poznali wiele wskazówek, które pomagały im interpretować upływający czas. Dostrzeżenie następujących po sobie dnia i nocy, zjawisk przyrody, pór wyznaczających prace rolne czy okresu panowania władcy pomogło niejako nadać struktury mijającym dniom. Starożytni dostrzegli panujące zmiany dobowe, co dało początek kalendarzowi księżycowo-słonecznemu. Dodatkowym aspektem, wyznaczającym upływający czas były zmiany w przyrodzie, czyli wylewy Nilu, które warunkowały uprawę roślin – w ten sposób Egipcjanie dołączyli kalendarz agrarny.
Cykle dzienne to zjawisko, którego nie da się przegapić, a prekursorski kalendarz księżycowy czy słoneczny pozwalał na liczenie tych zjawisk. Kalendarz księżycowy bazuje na zmianie faz Księżyca, natomiast kalendarz słoneczny opiera się na zmianach pór roku wynikających ze zmiany ustawienia Ziemi względem Słońca – to właśnie tę formę kalendarza obecnie wykorzystujemy.
Przemijanie kolejnych tygodni można było dostrzec poprzez odbywające się jarmarki (starożytny Rzym) czy dzień wolny od pracy (judaizm). Miesiące ustalono za pomocą zbiorów dni mijających między dwiema pełniami lub dwoma nowiami Księżyca. Wyznaczenie jednego roku to z kolei efekt cyklu, w którym Ziemia obiega Słońce. Wszystkie obliczenia i obserwacje pozwoliły na podzielnie roku na 12 miesięcy – tak skonstruowany kalendarz posiadali już Babilończycy ok. XII wieku p.n.e. Mimo, że dostrzeżono te liczne zależności, wiele ludów do zapisywania daty wykorzystywało rok panowania króla, cesarza czy papieża.
Historia kalendarzy. Kto wynalazł obecny kalendarz?
Najpowszechniej wykorzystywany kalendarz to ten skonstruowany przez papieża Grzegorza VIII, który zreformował mniej precyzyjny kalendarz juliański w XVI wieku. Reforma oparta na doprecyzowaniu przebiegu lat przestępnych i równonocy wiosennej, tak by jej rzeczywisty czas współgrał z tym kalendarzowym, okazały się na tyle skuteczne, że kalendarz gregoriański funkcjonuje nieprzerwanie od 1582 roku. Oparty jest na długości roku zwrotnikowego.
Choć korzysta z niego większość globu, to możemy spotkać się także z kalendarzem tradycyjnym, który wykorzystują wyznawcy Islamu, których rok jest krótszy o 11 dni, Żydzi czy Chińczycy, którzy odmierzają czas w cyklach, za pomocą tematycznych lat – aktualnie od 2001 roku przez 60 lat trwa rok Węża.
Aby ujednolicić odmierzanie czasu zaproponowano liczenie lat od narodzin Chrystusa. Datę jego narodzin obliczył rzymski urzędnik Dionizjusz Mały, który określił ją jako 25 grudnia 754 roku od założenia Rzymu. Taka forma prowadzenia kalendarza została zaakceptowana niemal 1000 lat później, w średniowieczu, które na piedestale stawiało religię chrześcijańską. U schyłku tej epoki zaczęto zatem odmierzać czas w nowej epoce – epoce chrześcijańskiej, czyli ‘’naszej erze’’, w której prowadzimy kalendarz do dzisiaj.
Historia kalendarzy. Skąd wywodzą się nazwy jednostek czasu?
Dlaczego pierwszy dzień tygodnia to poniedziałek, a czemu swoją nazwę zawdzięcza kwiecień? Prekursorskie nazwy miesięcy stworzyli Rzymianie, określając cztery miesiące, na które pierwotnie dzielił się ich rok jako Martius, Aprilis, Maius i Iunius. Nazwy miesięcy pochodziły od imion bogów, a kolejne sześć ustalono na podstawie liczebników. Stąd operujemy dzisiaj nazwami miesięcy takimi jak September (siódmy) czy December (dziesiąty). Pozostałe dwa miesiące nazwano na cześć rzymskich władców Julius i Augustus, określając lipiec i sierpień.
W Polsce, jak i pozostałych krajach słowiańskich nazewnictwo miesięcy nawiązuje do okresowych prac rolnych i zjawisk przyrody. Kwiecień to przykładowo czas kwitnienia, a sierpień przeznaczony jest na zbieranie plonów, często przy pomocy sierpów. Od nich wywodzi się określenie tego miesiąca.
Nazwy planet przyczyniły się natomiast do nazewnictwa 7 dni tygodnia. Dzień Księżyca to inaczej Montag, czyli poniedziałek, sobota to dzień Saturna, czyli Saturday. Niedziela to dzień Słońca, skąd wywodzi się nazwa Sunday. W Polsce nazewnictwo dni tygodnia wiąże się z liczebnikami i kolejnością występowania po sobie dni. Poniedziałek to dzień występujący po niedzieli, wtorek nasuwa skojarzenia z „wtórym”, czyli drugim. Czwartek to po prostu czwarty dzień tygodnia.
Dzisiejsze kalendarze
Dzisiaj nie musisz już śledzić wylewu rzeki, pamiętać historii panowania władcy czy znać odpowiedniej pory na prace rolne. Kalendarz to esencja zarządzania czasem we współczesnym świecie. Jego prowadzenie pozwala zoptymalizować pracę, znaleźć czas na ulubione aktywności czy spędzanie czasu z rodziną. Możesz wybierać w różnorodnych formatach kalendarzy. Wybierz ozdobne, designerskie kalendarze ścienne lub kompaktowe kalendarze w mniejszych wymiarach, które posłużą w pracy czy szkole. Wybierz model skrojony dla Ciebie, z którym odmierzanie i planowanie czasu będzie przyjemnością. Najlepsze kalendarze znajdziesz na Uwolnij Kolory.
