Bez wątpienia największą zaletą gier i zabaw analogowych jest to, że angażują na długo, a dobrze dobrane sprawiają, że cała rodzina z chęcią bierze w nich udział. Gry to kolorowy element często wykorzystywany w edukacji. Kształtują wiele umiejętności przydatnych podczas nauki i późniejszej pracy – pamięć, koncentrację, refleks, spostrzegawczość. Planszówki rozwijają wyobraźnię, uczą planowania i myślenia strategicznego, przestrzegania reguł, dostosowania się do zasad, nawet jeśli do końca nam nie odpowiadają.
Wielu twierdzi, że podobnie działają gry komputerowe czy na konsoli. Tak, ale to wokół planszówki rozłożonej na dywanie uczymy się jeszcze czegoś – zdobywamy kompetencje w zakresie inteligencji emocjonalnej.
Razem z psychologiem i terapeutą rodzinnym – panią Maro Szaro przygotowaliśmy listę gier analogowych i planszowych dopasowanych do wieku i rozwoju dzieci w różnym wieku. Z artykułu dowiesz się także jakie kompetencje i umiejętności można wspierać przez wybór odpowiedniej planszówki.
CZYM JEST I JAK ROZWIJAĆ INTELIGENCJĘ EMOCJONALNĄ OD NAJMŁODSZYCH LAT?
Inteligencja emocjonalna to umiejętności, które ułatwiają nam codzienne funkcjonowanie w różnych grupach społecznych. To zdolność słuchania siebie i innych, równoczesnej analizy emocji i logiki. Inteligencja emocjonalna pomaga w radzeniu sobie ze stresem, dogadywaniu się z innymi, budowaniu poczucia własnej wartości. To jedna z cech człowieka sukcesu, a przecież każdy rodzic chce, by jego dziecko było szczęśliwym , spełnionym dorosłym.
Jak rozwijać inteligencję emocjonalną? Między innymi grając w planszówki, uczestnicząc w zabawach z rodzicami, rodzeństwem, rówieśnikami. Ponieważ wchodząc w interakcje z innymi obserwujemy ich emocje, uczymy się odczytywać je z mimiki i zachowania. Dowiadujemy się jak funkcjonować w świecie pełnym ludzi.
CZY DZIECKO ZAWSZE MUSI WYGRYWAĆ?
Gry to świetna zabawa, ale w grze musi być wygrany i przegrany. Często rodzice próbują zachęcić malucha do zabawy poprzez pozwalanie mu na ciągłe sukcesy. To świetna motywacja, ale dziecko musi doświadczyć też porażki. Dla rozwoju dziecka bardzo istotne jest, że może przegrać w domu – miejscu, gdzie czuje się bezpieczne. Maluch, który w domu doświadczył zarówno sukcesów, jak i porażek jest silniejszy i będzie lepiej przygotowany do życia poza tą bezpieczną oazą np. w przedszkolu czy szkole. – twierdzi Marta Szaro, psycholog i terapeuta rodzinny.
Nieustanne pozwalanie dziecku wygrywać to nienajlepszy pomysł. Porażka może to być dla niego małym dramatem, ale to dramat którego doświadczy w otoczeniu przyjaznych, kochających go ludzi. Przy odpowiednim wsparciu rodziców z łatwością poradzi sobie z przegraną w grze i łatwiej będzie mu pogodzić się z tym, że w wielkim świecie raz się wygrywa, a raz przegrywa.
GRY I ZABAWY DLA MALUCHÓW I PRZEDSZKOLAKÓW
Z pierwszymi grami można zapoznawać już 2latków. Odpowiednie będą dla nich gry typu Lotto (Loteryjki) czy seria układanek popularnego Pucia. Maluszek ma w nich za zadanie dopasować do siebie elementy. To świetny sposób na rozpoczęcie przygody z zabawami tego typu i wstęp do podnoszenia poziomu trudności wraz z rozwojem dziecka. Kolejnym krokiem będą gry memory o różnym stopniu trudności, które świetnie ćwiczą pamięć.
Przedszkolak powinien już umieć podporządkować się zasadom panującym w placówce, zapamiętać imiona dzieci z grupy, wiedzieć gdzie mieszka, rozpoznawać kolory i części ciała, bezsprzecznie do tego potrzebna jest dobra pamięć, koncentracja, a gry i zabawy pozwalają rozwijać takie umiejętności, dlatego gry dla przedszkolaków powinny być kolorowe, ładne i dobrze, by zawierały pionki lub figurki. Przekładanie ich to idealny trening dla małych paluszków. Gry dla przedszkolaków mają w sobie dużo losowości, ale nie sposób wymagać od 3- czy 4-latka zapamiętania wszystkich zasad, dlatego bawiąc się z dzieckiem warto przypominać mu reguły gry i upewnić się, że je rozumie, a w razie potrzeby także modyfikować.
Starsze dzieci w przedszkolu opanowują coraz to trudniejsze umiejętności rozwijane i doskonalone w szkole. 5-latek powinien rozpoznawać figury geometryczne, a 6-latek koncentrować uwagę na 20-30 min, natomiast podczas ciekawych gier wydłuża się czas skupienia, poznaje się otaczający świat i rozmawia na tematy poruszane w rozgrywce. U starszych przedszkolaków sprawdzają się też gry zręcznościowe takie jak stare dobre bierki czy Jenga.
Przykładowe gry, które sprawdzą się u przedszkolaków:
Kot Stefan, Jaki to zwierzak?, Potworne porządki, Jenga, Zgadnij kim jestem, Gorący ziemniak Junior, Memory Humory, Kalejdoskop Emocji, Duuuszki, Ratuj Króliczki!
Według mnie hitem u przedszkolaków jest gra Ratuj Króliczki – ocenia psycholog – Cała zabawa polega na tym, by rzucić kostką i dopasować królika do miejsca na planszy, a później zabrać go do siebie. Satysfakcja malucha z uratowania króliczka jest bezcenna. Przy okazji dziecko utrwala kolory i uczy się współzawodnictwa. Rozgrywka trwa ok. 20 min.
GRY ANALOGOWE DLA STARSZYCH DZIECI, NASTOLATKÓW I DOROSŁYCH
Propozycje dla uczniów podstawówki mogą być już trudniejsze. Dzieci coraz lepiej czytają i liczą. Potrafią już określić ciąg przyczynowo-skutkowy, więc to dobra pora na wprowadzanie prostych gier strategicznych. Świetnym pomysłem w tym wieku będą też zabawy, które niosą ze sobą bagaż informacyjny na temat otaczającego świata czy pozwalają na współzawodnictwo np. z rodzicami (seria Dzieci kontra rodzice).
Z perspektywy psychologa świetną propozycją będą gry, które pozwalają nazwać i opisać emocje. Dzięki nim dziecko uczy się określać to jak się czuje w różnych, czasem nieprzyjemnych sytuacjach, a także otwarcie o tym rozmawiać – mówi Marta Szaro – To umiejętności, które przydają się zwłaszcza teraz, gdy jednym z głównych problemów z jakimi borykamy się w szkole i dorosłym życiu są choroby cywilizacyjne takie jak nerwice, zaburzenia poczucia wartości czy depresje.
Gry dla dzieci 7 – 10 lat:
Dixit, Kto to zrobił, Unga Bunga, Dobble, Uno, Mistakos, Labirynt, Jenga, Góra uczuć, Emocje
Dla starszych dzieci i nastolatków można zdecydować się na gry, przy których chętnie relaksują się też dorośli. Do wartościowych należą szczególnie te, które rozwijają zasób słownictwa, uczą szybkiego myślenia i poprawiają refleks ( np. Tabu, 5 sekund, Gorący ziemniak). Dobrym pomysłem będą też Scrabble czy Story Cubes, gdzie na podstawie wylosowanych kostek z obrazkami trzeba wymyślić sensowną historię.
Przykłady gier powyżej 11 lat:
Tajniacy, Pytajki, Cyklady, Jungle Speed (Prawo dżungli), Gra na emocjach, Monopoly, Cortex, Ego Family, Wsiąść do pociągu. Europa, Tactic. Gra rodzinna, iKNOW, Rummiclub, Qwirkle.
GRY – NIEDOCENIANE PLANSZÓWKI
25 lat temu nikt nie myślał o tym, że gry mają jakąś wartość edukacyjną. Były atrakcyjną formą by zająć dzieciom czas. Dzisiaj metod i atrakcji dostępnych dla dzieci mamy cały ogrom, ale gry planszowe, zręcznościowe i stolikowe mają szczególną właściwość – odciągają od ekranu, integrują rodzinę i kształtują inteligencję emocjonalną. Warto śledzić np. kolejne rankingi Zabawka roku – gdzie jury wybiera najlepsze zabawki, a w tym i gry. Zanim jednak kupicie nowa grę sprawdźcie, czy w szufladzie nie zalega gdzieś stare domino, pchełki, bierki albo zakurzony Eurobiznes.
Artykuł przygotowany został przy współpracy psychologa – pani Marty Szaro. Serdecznie dziękujemy za pomoc przy wyborze wartościowych gier analogowych i planszowych, a także wprowadzenie w rozwój dzieci na różnych etapach edukacji.
